औरंगाबादच्या जुन्या आठवणी - ३

औरंगाबादला नुकताच जाऊन आलो. पुन्हा जुन्या शहरात फेरफटका मारला. आठवणी जाग्या झाल्या. काही फोटो काढले. मागच्या आठवणीत फोटो टाकले नव्हते पण त्यावर लिहिले होते. ह्यावेळी फोटो काढले.
मी त्यावेळच्या  न्यु मिडल स्कूलचा विद्यार्थी. १९५६ ला त्या शाळेत प्रवेश घेतला. आम्ही हैदराबादहून नुकतेच आलो होतो. भाषिक प्रांतरचनेनंतर मराठी भाषिक आणि मुळ मराठवाड्याचे म्हणून येथे परत आलो. सुपारी मारुतीजवळ रहात होतो. औरंगपुऱ्यातून खडकेश्वरकडे जाणार्या रस्त्यावर आमची शाळा होती. एक दिमाखदार इमारत. त्यापूर्वी त्या शाळेला निझामाच्या काळात उर्दू नावाने ओळखले जात असे. खालील चित्रात ती इमारत दिली आहे . ह्याच इमारतीत मराठवाडा विदयापीठ सुरु झाले होते. आज तेथे जिल्हा परिषदेचे कार्यालय आहे. मूळ इमारत आजही तशीच आहे. ह्या इमारतीबद्दल आजही मला प्रेम वाटते. माध्यमिक शाळेची ३ वर्षे (१९५६-५८) आणि एम.एस,सी (पदार्थविज्ञान) चे एक वर्ष (१९६६ -६७) ह्याच इमारतीत काढले. ते दिवस आठवले की मोठी गंमत वाटते. ह्या भेटीत तो परिसर पुन्हा पाहिला. परिसर स्वच्छ तर नाहीच. इमारतीही पहिल्यासारखी दिमाखदार दिसत नाही. एका सुंदर वास्तूची वाट लावली आहे,असे खेदाने म्हणावेसे वाटते. मूळ इमारत आजही बरी आहे. देखभाल ठीक नाही. समोरची गोलाकार बाग अतिशय सुंदर होती त्याची आठवण झाली.

New Middle School , Aurangabad (1956). In the same Building, Marathwada University was started

New Middle School :This is the right side of the building. Similar building is there on the left side of the main building. These side buildings are now modified. Front portion is totally changed by adding to the main building . Our 6A, 6B , 6C and 6D Classes were held in the Square building.

मूळ इमारतीच्या दोन्ही बाजूला दोन छोट्या इमारती. त्या इमारतीचे रूपच बदलून टाकले आहे, समोरच्या आणि आजूबाजूच्या  भागात उगाचच वाढ केली आहे. वरच्या छतावरून थोडीशी कल्पना येईल. या ठिकाणी आमचे ६वीचे चार मोठे वर्ग होते. दोन पुढे आणि दोन मागे. आज तेथे नुसते केबिनचे जाळे झाले आहे. 

This was the backside of our Marathwada University (1967-68).We  we’re here for a year and shifted to University Campus in 1968
मूळ शाळेच्या इमारतीच्या मागे  मराठवाडा विदयापीठ झाल्यानंतर अशा शेड्स बांधल्या होत्या. आजही त्या इमारती दिसतात. तेथे आमच्या एम.एससी.च्या प्रयोगशाळा होत्या. 

 When Marathwada University was started in School  building of our New Middle School , on the back side of the building  new shades were constructed. Our M.Sc. Physics Lab was in this shade.
(1967-69 ).

This is the backside of Marathwada University in 1967-68. Our M.Sc. Classes were taking place in these shades. University was shifted to New campus in 1968, इन University Campus there are   beautiful buildings for each Department.

येथून पुढे खडकेश्वरकडे जातांना एक नाला ओलांडून जावे लागे. उजव्या बाजूला भडकल गेटकडे जाणारा रस्ता होता. दूरवर सरकारी मल्टीपर्पज हायस्कूलची सुंदर इमारत आहे. तिथे सध्या महाराष्ट्र शासनाचे एक कार्यालय आहे. जाणारा रस्ता अतिशय वाईट अवस्थेत आहे. सध्या इमारत दिसत नाही. समोर शाळेचेच प्रचंड मैदान होते. ते  ताब्यात घेऊन मोठे स्टेडीयम बांधले आहे. आमच्या शाळेच्या इमारतीची वाट लावली आहे. शाळेला खडकेश्वर कडून वळसा घेऊन पुढे जावे लागले. समोरच्या बाजूनी शाळेकडे गेलो. त्याचा दर्शनी भाग हा असा दिसतो. एक दिमाखदार इमारत. अतिशय वाईट अवस्थेत पाहून वाईट वाटले. ह्याच इमारतीत हायस्कूलची चार वर्षे काढली. अनेक आठवणी जाग्या झाल्या. आमचा १० वी एस.एस. सी.चा अभ्यासक्रम नव्हता. ११ वी चा  H.S.M.P.(Higher Secondary Multi-purpose) अभ्यासक्रम होता. मुदलियार कमिशनने सुचविलेला तो अभ्यासक्रम होता . महाविद्यालयाचे एक वर्ष ह्यात समाविष्ट केले होते. अभ्यासक्रम अतिशय अवघड होता. नापास होणार्यांचे प्रमाण ६५ ते ७० % होते. पहिल्या श्रेणीत ४-५ विद्यार्थीच पास होत असत. बायोलॉजी,गणित - पदार्थविज्ञान, सोशलस्टडीज आणि टेक्निकल म्हणजे इंजिनियरीग अभ्यासक्रम आठवीपासूनच  सुरु होत असे.  खालील चित्रात आमच्या शाळेचे चित्र दिले आहे .

This is our Government Multi-Purpose High School, Aurangabad  (1958 - 1963)  I studied in this school  for four years from 8th  to 11th Standard. I got my School certificate HS(MP)SC from this School with Technical subject as optional subject.

This is the backside of  the Govt. Multipurpose High School,  Aurangabad. During Nizam period , it was known as City Intermediate College.
आमच्या शाळेचा हा मागचा भाग. त्या मैदानावरील हा कचरा बघून कुठे आहे "स्वच्छ भारत" असा मला प्रश्न पडला. आजही ही इमारत सुंदर दिसते. येथेच पूर्वी सिटी कॉलेज होते. इंटर झाल्यानंतर विद्यार्थी हैदराबादला उस्मानिया विद्यापीठात पदवी शिक्षणासाठी जात असत. 

This is back side of the Govt. MPHS, Aurangabad. You see shades below the trees. That is our Technical Department equipped with very good Workshop with all industrial equipment. It was the first Technical School in Marathwada. We studied Mechanical and Electrical Engineering, Engineering Drawings, Applied Mathematics, Workshop practical including Carpentry, Lathe Machines, Welding etc. were taught to us from 8th to 11th Standard. If you get first class in 11th standard, admission was given to second year of Diploma in Engineering.
ह्या मूळ इमारतीच्या मागील बाजूस दूरवर ज्या शेड्स दिसत आहेत तेथे टेक्निकल विभाग होता . मोठे वर्कशॉप होते . येथेच मी कारपेंटरी, लेथ मशीन , ड्रिलिंग , वेल्डिंग , इंजिनीअरिंग Drawing इत्यादी अभियांत्रिकी विषय शिकलो . आजही ते स्कील म्हणून मला रोजच्या जीवनात कामाला येत असतात .

आमच्या शाळेच्या मागे प्रचंड मैदान होते . त्या मैदानाचा मोठा भाग सध्या  स्टेडीयमसाठी घेतला आहे . त्याची अवस्था सुद्धा फारशी चांगली नाही.

आज  आमच्या शाळेच्या  इमारतीच्या आजूबाजूची घाण आणि अस्वच्छता बघून वाईट वाटते. भडकल गेटकडून खडकेश्वरकडे जाणारा रस्ता वाईट अवस्थेत आहे. शहराचे जुने सौंदर्य नाहीसे झाले आहे. 'जुने जाऊ द्या मरणालागुनी', असे असले तरी नवे कुठे दिसते आहे .