Ha Long Bay : Wonder of the World

Ha Long Bay - Wonder of the World

युरोप - अमेरिका बघण्यासाठी सगळेच जण पहिली पसंती देतात. अलीकडे पूर्वेकडील देशांना बरेच जण जात आहेत. अमेरिका- व्हिएतनाम युद्धापासून मला व्हिएतनामला एकदा जावे असे वाटत असे. अमेरिकेत एका व्हिएतनामी विद्यार्थ्यांशी ओळख झाली होती . तेव्हा खूप गप्पा झाल्या आणि तेव्हाच ठरवले व्हिएतनामला जायचे. व्हिएतनाम दक्षिण- उत्तर खूप पसरलेला देश आहे . रुंदीला थोडा लहान आहे. कम्बोडिया , लाओस आणि चीन हे आजूबाजूचे देश. व्हिएतनामने तीन मोठी युद्धे पाहिली आहेत. चीन, कम्बोडिया आणि अमेरिकेबरोबरच्या तीन युद्धात व्हिएतनामची पूर्ण वाताहत झाली आहे. लाखो व्हिएतनामी ठार झाले . हो ची मिन्ह हा एक असा नेता मिळाला की ज्याच्यामुळे दक्षिण आणि उत्तर व्हिएतनाम एकत्र आले आणि मध्य व्हिएतनामच्या भागातून कंबोडियाला माघार घेऊन परतावे लागले . अमेरिकेबरोबरच्या १७ वर्षाच्या युद्धात अमेरिकेला सळो की पळो करून सोडणारे व्हिएतनामी सैनिक म्हणजे देशभक्तीचे उत्तम उदाहरण . आजही व्हिएतनामी ' My Country  ' असा सतत उल्लेख करताना दिसतात . आमचा गाईड एक व्हिएतनामी तरुण होता . खूप बोलका . हसविणारा . स्वतः बद्दल, आई - वडिलांबद्दल - बायकोबद्दल मोकळेपणाने बोलणारा . सतत व्हिएतनामचा इतिहास सांगताना '  My Country 'असा उल्लेख करणारा .
अशा व्हिएतनाममध्ये दोन ठिकाणांना भेट देणे आवश्यक आहे. एक उत्तरेतील हनोई तर दक्षिणेतील हो ची मिन्ह सिटी ( पूर्वीचे सायगांव).
हनोई शहर एक  व्हायब्रण्ट सिटी. न झोपणारे  शहर. गर्दीचे शहर. उत्साही शहर. गरीब - श्रीमंतांचे शहर. कामकरी लोकांचे शहर. उद्योगी शहर. येथील धडपडणारी उद्योगी माणसं पाहिलीकी आपल्यात उत्साह शिरतो . मला मुंबईकरांची आठवण झाली.
'No trip to Vietnam is complete without a visit to Halong Bay' , असं वाचलं होतं . हनोईला आलो आहोत तर १८० किलोमीटर दूर असलेल्या हालॉंग बे ला गेलंच पाहिजे . जगातील ७ नव्या नैसर्गिक आश्चर्यापैकी एक म्हणजे हालॉंग बे. असंख्य छोट्या छोट्या बेटांचा समूह . निसर्गरम्य समुद्र किनारे. ह्या असंख्य बेटावर जाणे तसे कठीण नाही पण तेवढा वेळ असावा लागतो . त्यावर उत्तम उपाय म्हणजे क्रूजची सफर . दिवसभर क्रुजमधून ही बेटं पहात फिरायचे . २००० बेटं आहेत. युनेस्को ने वर्ल्ड हेरिटेज दर्जा दिल्यापासून प्रवासी संख्या खूप वाढली आहे. लाइमस्टोन च्या टेकड्या असलेली छोटी छोटी बेटं. निसर्गाचा चमत्कार . ५००० लाख वर्षांपूर्वीची ही निसर्गनिर्मिती .माणूस जन्माला येण्यापूर्वी चा हा पृथ्वीचा पूर्वेकडील भाग. तेही एक आश्चर्यच . आयलंड टॉवर्स ची उंची ५० मीटर ते १०० मीटर. १५५३ चौरस किलोमीटरच्या परिसरात १९६० टेकड्या असलेली बेटं.  अप्रतिम निसर्ग सौन्दर्यानी नटलेला हा हालॉंग बे. आजूबाजूला फ्लोटिंग फिशिंग व्हिलेजेस . ह्या छोट्या छोट्या बेटावरील दाट जंगल खुणावत राहते . आपली बोट अगदी जवळ जाते. आपण चिंचोळ्या मार्गाने पुढे जात राहतो आणि पुन्हा आपण नवीन बेटांच्या परिसरात जातो . सगळेच आश्चर्यकारक . आपण एक दोन बेटावर जातो. लाइमस्टोनच्या टेकड्या चढतो . आतमध्ये गुहेत जातो आणि निसर्गाच्या चमत्कारांनी तोंडात बोटे घालतो . गुहेमधील प्रकाश किरणांचा खेळ अचंबित करणारा. लाइमस्टोनच्या गुहेत अनेक शिल्पाकृती . आपण बघावी आणि आपल्याला कल्पनेला जे वाटतं ती शिल्पाकृती समोर दिसते . आपल्या कल्पना शक्तीच्या बाहेर असा हा खेळ. ३६० डिग्री कोनातून कुठेही पहा . अनेक शिल्पाकृतींचे म्युझियम पाहिल्यासारखे आपण फिरत राहतो.
Magnificent , Gracious and Graceful Country , Towering Limestone Pillars , Tiny  Islets , Emerald Waters of Gulf of Tonkin , Ethereal Beauty , Classic cruise journey  , To see the Wonder of the World ....Wow !!! Wow !!! Worth visiting !  Must visit ! East  is East as good as West !!! My impressions of Ha Long .

Silicon Valley : जगाला डिजिटल वर्ल्ड बनविणारी अनोखी वसाहत

Silicon Valley म्हंटलं की आपल्याला आठवतं ते गूगल, फेसबूक आणि Apple ह्यांची मुख्य कार्यालये असलेले जगप्रसिद्ध ठिकाण. ह्या Silicon Valley चा  गतइतिहास मोठा मनोरंजक आहे आणि त्यासंबंधी जाणून घ्यायचे असेल तर ज्यांनी तो घडविला आहे त्यांच्याकडून समजून घेणे अधिक चांगले . Adam Fisher ह्या लेखकाने त्या लोकांना बोलते केले आहे . ते काय म्हणाले तेच ‘Valley of Genius'  ह्या पुस्तकांत वाचांवयास मिळते.

संगणक तंत्रज्ञान उदयास कसं आलं ?, कसं वेगाने बदलत गेलं ?, जुन्यातून नवे कसे निर्माण झालं ?, हे  समजून घेतांना आपण आवांक होतो.

आज संगणक , इंटरनेट आणि स्मार्ट  फोन ह्यांनी आपलं सगळं जीवन व्यापून टाकलं असून  एक अत्यावश्यक गरज निर्माण झाली आहे. आपण डिजिटल युगांत जगतो आहोत . आपल्या जगण्यांत वेगाने बदल घडत आहेत. लहान मुलेही ipad घेऊन अभ्यास करतांना किंवा गेम खेळताना दिसत असतात. खरं म्हणजे कॉम्पुटरचा शोध लागल्यानंतर १५-१६ वर्षाच्या शाळकरी मुलांनी कॉम्पुटरचा उपयोग गेम खेळण्यासाठी सुरु केला . ह्या मुलांनीच नवे नवे गेम्स शोधून काढले . त्यांनी बेसिक आणि इतर  भाषेतून असंख्य नवे कॉम्पुटर गेम्स उपलब्ध करून दिले आणि पर्सनल कॉम्पुटरची निर्मिती सुरु झाली . हे सगळं वेगाने घडत गेलं . शाळाकॉलेज सोडून हा Computer Games चा उद्योग करणारी हीच मुले ह्या नव्या डिजिटल क्रांतीला जबाबदार आहेत . हे फार मजेशीर आणि मनोरंजक आहे .

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो , “ लोक शंभर वर्षापूर्वी काय घडलं ? ह्यात फारसे स्वारस्य दाखवीत नसतात . ते गेल्या ४०-५० वर्षात नवीन काय घडतय? ह्यात जास्त स्वारस्य दाखवितत असतात”.

त्याचाच सहकारी स्टीव्ह वोझनिक म्हणतो , “ सिलिकॉन Valley म्हणजे Place of Creativity – इथे लोक स्वप्नरंजन  करतात , त्यातच रमतात आणि ती स्वप्ने प्रत्यक्षात घडवून आणतात . त्यासाठीच प्रयत्नशील असलेली ही वेडी माणसे !”.

Jamis MacNiven  म्हणतो , ‘ आजची Silicon Valley ही एकेकाळी सोन्याच्या खाणीसाठी प्रसिद्ध होती. ह्या सुवर्णभूमीकडे लोक आकर्षित झाले . सोने शोधायला आले आणि इथेच राहू लागले . अजूनअजुनच्या मागे लागले . सोने संपले आणि नवे काहीतरी शोधू लागले . ‘शोध घेणे’ हा ह्यांचा स्थायीभाव होता’.

Scot Hasan म्हणतो , ‘ अमेरिकेच्या पूर्व किनार्यावर नव्याचा शोध घेणारे फार थोडे लोक होते . नव्याची शोध घेणारी भूमी म्हणजे सिलिकॉन Valleyच ’. इथे काय नव्हतं? . रेल रोड , बांधकाम व्यवसाय , विमान निर्मिती करणारे कारखाने , खनीज तेलाच्या विहिरी आणि मोठा व्यापार आणि प्रसिद्ध हॉलीवूड. खरा तंत्रज्ञान विकास येथेच सुरु झाला आणि सर्व जग बदलू लागलं . Lee De Forest ह्या माणसाने Vacuum tube चा शोध लावला आणि इलेक्ट्रोनिक आणि दूरसंचार क्रांती सुरु झाली . हिटलरने vacuum tube तंत्रज्ञान म्युझिकसाठी वापरण्यास सुरुवात केली तो रेडिओचा अधिक वापर करीत होता आणि त्याच काळात म्युझिक इंडस्ट्री विकसित झाली ती ह्या भागातच .

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो ,’ दुसर्या महायुद्धापूर्वी Stanford च्या दोन पद्विधरानी – Bill Hewlett आणि Dave Packard ह्यांनी Hewlett- Packard ही इलेक्ट्रोनिक कंपनी सुरु केली आणि नव्या युगाला खरी सुरुवात झाली’.

Stanford विद्यापीठामुळे ३०-४० नव्या कंपन्या सुरु झाल्या. हे विदयापीठ नव्या युवकांना  खुणावीत होते . ते त्यांना आमंत्रित करीत होते . “ या ! , या ! असे खुणावीत असताना नवे शोध लावा . व्यवसाय उभे करा आणि बाहेरच्या जगांत जावून मोठे  उद्योग उभे करा’, असे आवाहन करीत होते . Stanford University मुळेच येथे नवे उद्योग सुरु झाले .

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो , ‘ १९४८ ला इथे बेल टेलिफोन इंडस्ट्री सुरु झाली आणि एक नवी दिशा मिळाली’.

इलेक्ट्रोनिक तंत्रज्ञानात स्विचेस (on-off) करण्याचा प्रगत शोध इथेच लागला .Fast- Faster- Fastest असे बायनरी on-off तंत्रज्ञान इथेच विकसित झाले.

William Shockley इथे जन्मला होता पण तो इथे परत आला आणि त्याने SHOCKLEY LAB सुरु केली . त्याने १५-२० पदार्थवैज्ञानिक/ रसायन शास्त्रज्ञ ह्यांना  संशोधनासाठी आमंत्रित केले आणि नवे संशोधन विश्व उभे केले. फार थोडे लोक असा विचार त्यावेळी करीत असत .

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो , ‘ Hewlett- Packard नंतर फेअरचाइल्ड ही सेमीकंडकटर कंपनी उभारली गेली आणि नव्या युगाची खरी सुरुवात झाली’.

एकातून एक – नवे घडत गेले . Bob Noyce आणि Gordon Moore ह्यांनी फेअरचाइल्ड कंपनी सोडली आणि Intel सुरु केली .  हे असं इथेच घडू शकतं .इथे कामगार कायद्यांचे बंधन नव्हते. तंत्रज्ञ असेच सोडून जात. 

मूर ह्याने दर अठरा महिन्यांनी संगणकाची शक्ती दुप्पट करण्याची क्षमता निर्माण केली . FAST- FASTER- FASTEST ह्याचे वेड लावणारी संगणक यंत्रें तयार होऊ लागली. 
१९६५ नंतर संगणक अधिक शक्तिमान होऊ लागले . त्यांचा आकार लहान होऊ लागला . आजचा स्मार्ट फोन म्हणजे एक शक्तीमान परसनल कॉम्पुटर तुमच्या मुठीत आला आणि तुम्ही खिशात घेऊन फिरू लागला.

मूर म्हणतो, ‘ संगणक आकार लहान होत गेला आणि शक्ती आणि वेग वाढत गेला’. आज तो आपल्या मुठीत असतो आणि आपण जगभर जोडले जातो . 

 स्टीव्ह वोझनिक म्हणतो , ‘ Transister बदलले .नव्या चिप्स आल्या .त्यानंतर मोठ्या चिप्स आल्या आणि त्यामुळेच Silicon Valley वेगाने वाढत गेली . तेथील अर्थशास्त्र बदलत गेलं’,

Alvy Ray Smith म्हणतो , ‘ ह्या नव्या नव्या शोधामुळे Venture capitalists आकर्षित झाले . ते अधिक जोखीम पत्करतात . त्यांना अपयशाची भीती नसते . ते नव्या तंत्रज्ञानात पैसे गुंतवित जातात .ते जुगार खेळतात .ते त्यांत तरबेज असतात’.

Marc Porat मार्क म्हणतो , ‘ हे गुंतवणूक करणारे भांडवलदार म्हणजे एक अजब जमात असते. ते पैसे ओतत जातात आणि वाढ बघत बसतात . जर नवे तंत्रज्ञान यशस्वी झाले तर ते अधिक पैसे ओतत्तात .त्यांना हे ही माहित असते की ते यशस्वी झालं नाहीतर त्यातून दुसरे नवे तंत्रज्ञान जन्माला येतेच’.

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो ,’ हे तंत्रज्ञ एक कंपनी सोडून  दुसर्या कंपनीत अगदी सहजपणे जातात किंवा स्वत:ची नवी कंपनी सुरु करतात . एखाद्या फुलातील परागकण वार्यामुळे उडून जमिनीत जाऊन मिसळतात आणि नवी फुलझाडे उगवतात  तसे नव्या कंपन्या सुरु होतांना दिसतात. असे एकातून दुसरे तंत्रज्ञान निर्माण होत राहते’.

एखादा तंत्रज्ञ मोठी कंपनी सोडून  देतो आणि स्वतःची दुसरी कंपनी  टाकतो . नवे यंत्र तयार करतो. तुमच्याकडे संकल्पना (Idea) हवी. बुद्धिमत्ता हवी. नव्याचा ध्यास हवा. जिद्द हवी . असे तंत्रज्ञ हे नवे  उद्योजक असतात , हेच सिलिकॉन Valley चे  कल्चर आहे. नव्याचा ध्यास . निर्मितीचा ध्यास .ठिणगी पडली की नवे काहीतरी घडून येतेच . त्यांना स्पार्क हवा असतो .नवा ध्यास हवा असतो .दुसरे महत्वाचे असे की शार्प माणसेच  शार्प माणसाकडे आकर्षित होतात .त्यातूनच तंत्रज्ञानात नवनिर्मिती होत असते .

गूगल आणि याहूचे जे निर्माते होते त्यांच्याकडे साधी कार नव्हती . पैसे नव्हते . बाईकवर फिरणारी ही तरुण मुले .त्यांच्याकडे असंख्य संकल्पना होत्या. त्यांनी त्यांच्या आयडीयाज व्हेन्चर भांडवलददारांना विकल्या आणि भांडवल उभे करून कंपनी उभी केली . तसे ते कफल्लक होते पण बुद्धीच्याच जोरावरच मोठे झाले .

तंत्रज्ञ ही जमात अशी असते की त्यांच्या जवळ विलक्षण प्रतिभा असते . ते तसे जादुगार असतात .ते देवदूतासारखे असतात . त्यांना अर्थसहाय्य मिळालेकी ते एक नवे विश्व उभे करतात.

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो ,’ १९७०-८० च्या काळांत संगणक क्षेत्रात जी मंडळी आली ती प्रतिभावान मंडळी होती. त्यांत कवी , लेखक , संगीतकार ह्या क्षेत्रातील खूप माणसे होती. ती मंडळी नाईलाजाने इकडे आली असतील. पण ह्या क्षेत्रात  त्यांनी उत्तुंग काम करून दाखविले .त्यांच्यात एक चैतन्य होते . ती नव्या युगाची  सुरुवात होती. त्यांनी एक नवी संस्कृती उदयास  आणली. त्यांच्यात विलक्षण उत्साह होता . नवेपणा होता आणि एक धुंदी होती’.

Stanford आणि Berkley ह्या विद्यापीठांचे वातावरण तरुणांना मोहित करणारे होते. “ I am giving power to people” , असं स्टीव्ह जॉब्स म्हणत असे.

पदार्थविज्ञान शास्त्रातील नव्या नव्या शोधामुळे रोज नवे तंत्रज्ञान उदयास येत होते. डिजिटल क्रांतीमुळे जग लहान होत होते . वेगाने बदलत होते .CONNECT PEOPLE हा नव्या तंत्रज्ञानाचा संदेश होता . गूगलने जग बदलून टाकले .ब्लॉगच्या शोधामुळे ट्विटर आणि फेसबुकचा जन्म झाला .तरुन्नांच्या जगण्यात एक मजा ( FUN ) निर्माण झाली .फोन संगणक झाला . तुम्ही जगाशी कनेक्ट झाला . तुम्ही स्मार्ट झाला .कलात्मक संकल्पना तंत्रज्ञानात आल्या .भावभावनांचा चेहरा स्क्रीनवर दिसू लागला . स्मार्ट  फोन तुमचा एक आवश्यक असा एक भाग होऊन बसला .

स्टीव्ह जॉब्स सारखी क्रेझी माणसं कलात्मक मनोवृत्तीची असल्यामुळे विज्ञानांत काव्य निर्माण झालं .गूगलच्या पेज आणि ब्रिन ह्यांनी डिजिटल क्रांती आणून आपल्या सर्वांचे जगणेच  बदलून टाकले .

स्टीव्ह जॉब्स म्हणतो ,’ विचारवंत आणि कृतीशील माणसेच नवनिर्मिती करू शकतात . कृतीशील माणसे ( Doers ) हे खरे निर्मिती करणारे असतात . हे सारे लिओ नारडो द व्हिन्ची सारखे असतात . ते नुसते कलावंत नसतात तर एकाच वेळी अनेक शास्त्रांना कवेत घेतात . द व्हिन्ची नुसता कलावंत नव्हता तर तो रसायनतंज्ञ आणि बरेच काही होता . Arts, Science, Engineering, Technology , Thinking, Skills, and doing makes a new World. हे लक्षात ठेवले पाहिजे .

अर्धवट शाळाकॉलेज सोडून नवे काहीतरी करून दाखविणारी ही त्यावेळची पिढी – गूगल / फेसबूक अशा 'कनेक्ट द वर्ल्ड' ह्या  कंपन्या उभ्या करीत होती आणि डिजिटल क्रांती करून  दाखवित होती हे एक आश्चर्यच! असे हे नव्या युगाचे ... नव्या मनुचे ... नव्या दमाचे ....तंत्रज्ञ आणि शास्त्रज्ञ . 

Apple चा मनोरंजक इतिहास

Steve Jobs: एस्किमोलाही फ्रिज विकणारा विक्रेता !

स्टीव्ह वोझनीक आणि स्टीव्ह जॉब्स दोघेही Apple चे  निर्माते. वोझनीक म्हणतो , ‘ Apple संबंधी लोकांना थोडीच माहिती आहे. मी आणि जॉब्स ह्यांनी Apple उभी केली हे तेवढे खरे नाही ‘.
अल अलकॉर्न म्हणतो, ‘ आम्ही त्यांना सुरुवातीला खरी मदत केली. त्यांना ६५०२ हा   मायक्रोप्रोसेसर हवा होता. १८ - १९ वर्षाचे जॉब्स आणि वोझनीक  ह्यांच्याकडे काहीच पैसे नव्हते. त्यांच्याजवळ क्रेडिट कार्ड नव्हते. बँक अकाउंट नव्हते. ट्रेड अकाउंट नव्हते. ते अल कडे आले आणि म्हणाले , ‘ आम्ही हायस्कुल किड आहोत. आम्हाला धंदा उभा करायचा आहे’ . अल म्हणाला , ‘मी माझ्या मित्रांशी बोलेन. थोडे भांडवल मिळवुन देईन. तुमच्याबद्दल बोलेन’. अल त्याच्या मित्राशी बोलला . तो मित्र म्हणाला, ‘ दोन्ही स्टीव्ह आम्हाला भेटले , त्यांना आमच्याकडून पार्टस पाहिजे होते . त्यांचे ट्रेड अकाउंट नव्हते. बँक अकाउंट नव्हते. आमच्याशी जॉब्स किंमत कशी कमी करायला पाहिजे ह्याच्याच गप्पा मारीत होता. कोणाचीही गॅरंटी देत  नव्हता.अशा माणसाला पार्टस कसे देणार? ,वोझनीक जॉब्सला समजावून सांगत होता. पण जॉब्स किंमत कमी करण्याच्या गप्पा मारीत होता. जॉब्स वोझचे तोंड गप्प करण्याचाच प्रयत्न करीत होता. टेबलाखाली जॉब्स वोझनीकचे पाय दाबून खुणा करीत होता. ह्या खटपटीत बारका असलेला जॉब्स टेबलाखाली पडला . त्याला शेवटी ओढून काढावे लागले . शेवटी अलकॉर्नने त्यांच्याशी ९० दिवसाची मुदत असलेला करार करायचे ठरविले .
त्यांचे ९० दिवस असलेले क्रेडिट अकाउंट काढून दिले खरे. वोझनीक पुढे सांगतो , ‘ आम्हाला एक एंजेल भेटला . नशीब आमचे . तो आमच्यासाठी देवदूत निघाला . तो आमच्यावर खूष होता, आमच्या धंद्यात पैसे घालण्यास तयार झाला . तो गृहस्थ तरुण आणि खूप श्रीमंत होता. त्याचे नांव माईक मारकुला .
मारकुला म्हणतो, ‘ जॉब्स आणि  वोझनीक मला भेटले खरे. त्यांचे व्यक्तिमत्व मला विशेष वाटले नाही. दाढीचे खुंट वाढविलेली ती दोन तरुण शाळकरी दिसणारी मुले . अंगाला कसला तरी  वास येणारी.गंमतीदार कपडे घालणारी . हिप्पी वाटणारी’. माइकने त्याचा मित्र आर्थर रॉकला विचारले , ‘ तू Apple मध्ये पैसे घालायला तयार आहेस का ? रॉकला त्यात काही स्वारस्य नव्हते. त्याचे कारण म्हणजे त्या दोघांनी ब्लुबॉक्स नावाचे एक यंत्र तयार करून पैसे चोरणारी खोटी टेलिफोन कंपनी चालविण्याचा उद्योग केला होता. ते त्याला मुळीच आवडले नव्हते.
मार्कला मात्र वोझनीकचे कॉम्पुटर डिझाईन खूप आवडले होते.
अलकॉर्न म्हणतो, ‘ १८ - २० वर्षाची तरुण पोरं ! त्या मुलांना धंदा काय जमणार ? , त्यांना साधे ड्रिंक कसे घेतात ?, हे माहित नाही! कसली कम्पनी सुरु करणार ? वेडी मुले!
आणि माईक मारकुला ह्याने जॉब्स आणि वोझनीक ह्यांच्या कंपनीत पैसे ओतले आणि १९७७ साली Apple  सुरु झाली . वेस्ट कोस्टच्या प्रदर्शनात त्यांनी Apple कॉम्पुटर दाखविला आणि ते नावारूपाला आले. अशी ही धडपडणारी मुले. त्यांना भांडवल पुरवणारा माईक मारकुला. स्टीव्ह  वोझनीक खरा निर्माता तर जॉब्स हा एस्किमोलाही फ्रिज विकणारा विक्रेता!
( Reference: Valley of Genius by Adam Fisher )